Πόσοι άγγελοι χορεύουν στη μύτη μιας βελόνας;

Η περιπέτεια των Χιλιανών μεταλλωρύχων, η αποτίμηση του κόστους των λαθρομεταναστών για το καταχρεωμένο Εθνικό Σύστημα Υγείας της Ελλάδας και η καλή πράξη ενός φτωχού μετανάστη συνδέονται μεταξύ τους. Oλες έχουν στο κέντρο την τόσο μεταβλητή αξία του ανθρώπου. Η κάθε ιστορία ακουμπάει πάνω στο σημείο όπου η ύλη συναντάται με το άυλο, με μόνο καταλύτη και κριτήριο το πώς ο καθένας μας ή η κοινωνία ολόκληρη βλέπει και αισθάνεται ένα γεγονός. Είναι το «ανθρώπινο» αντίστοιχο του παλιού θεολογικού προβλήματος για το πόσοι άγγελοι μπορούν να χορεύουν στη μύτη μιας βελόνας. Και το πώς αποτιμάμε τον κάθε άνθρωπο, λέει περισσότερα για τον καθένα μας και για την κοινωνία μας απ’ ό, τι λέει για τον ίδιο.

Η ιστορία των μεταλλωρύχων συγκλόνισε ολόκληρο τον κόσμο. Για 70 μέρες η ανθρωπότητα παρακολούθησε τις προσπάθειες απεγκλωβισμού τους από τα βάθη της γης, έως την ώρα που βγήκε ο τελευταίος στην επιφάνεια την περασμένη Πέμπτη. Η παγκόσμια συγκίνηση έκανε το επίτευγμα της διάσωσης 33 ταπεινών εργατών εφάμιλλο της πρώτης προσελήνωσης το 1969. Το κόστος της επιχείρησης υπολογίζεται στα 20 εκατ. δολάρια ή 606.000 δολάρια για τον κάθε μεταλλωρύχο. Σύμφωνα με το πρακτορείο Associated Press, οι μεταλλωρύχοι αμείβονται με 1.600 δολάρια τον μήνα, οπότε το κόστος της διάσωσης ισοδυναμεί με 31 χρόνια εργασίας. Αν λογαριάσουμε πόσοι εργαζόμενοι πεθαίνουν σε ορυχεία σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο, χωρίς να δίνονται σημαντικές αποζημιώσεις στις οικογένειές τους, τότε καταλαβαίνουμε την υπέρβαση στην περίπτωση των «33».

Πώς έγινε αυτό; Η κυβέρνηση αποφάσισε να επενδύσει στην επιχείρηση διάσωσης, όταν ακόμη δεν γνώριζε κανείς αν οι μεταλλωρύχοι ήταν ζωντανοί· η τηλεόραση και άλλα μέσα επικοινωνίας έκαναν τη διάσωση σημαντικό γεγονός σε κάθε γωνιά του πλανήτη· η τεχνολογία έχει προοδεύσει σε τέτοιο βαθμό που η διάσωση των 33 ήταν εφικτή. Εφικτή και ακριβή. Με όλα αυτά, είναι προφανές ότι η προσπάθεια διάσωσης θα προχωρούσε, με όποιο κόστος. Η διάσωση έπρεπε να γίνει επειδή ζωές που κινδύνευαν μπορούσαν να σωθούν. Εμείς, παρόλο που δεν βρισκόμαστε σε άμεσο κίνδυνο, γνωρίζουμε, ως ζωντανοί, ότι κι εμείς μπορούμε να βρεθούμε σε ανάγκη από τη μια στιγμή στην άλλη. Η διάσωση του άλλου δίνει ελπίδα και δημιουργεί αίσθημα ασφαλείας και σε μας.

Την ημέρα που έβγαινε ο τελευταίος από την τρύπα στην έρημο Ατακάμα της Χιλής, ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Λοβέρδος, μιλώντας στη Βουλή των Ελλήνων, αποδεχόταν ότι δεν γνώριζε πού χάνονται 400 εκατ. ευρώ από το Εθνικό Σύστημα Υγείας κάθε χρόνο. Εσπευσε, όμως, να προσθέσει: «Αυτοί για τους οποίους δαπανά το ελληνικό Δημόσιο 150 εκατ. ευρώ και άνω, είναι οι αλλοδαποί που δεν βρίσκονται νόμιμα στη χώρα μας».

Η εκτίμηση αυτή ήταν απάντηση στην καταγγελία βουλευτή του ΛΑΟΣ ότι Πακιστανοί και Αφγανοί απολαμβάνουν προνομιακή μεταχείριση στα νοσοκομεία μας σε βάρος των Ελλήνων. Το κόστος αυτό (αν είναι ακριβές) μπορεί να είναι μικρό σε σχέση με ένα νοσοκομειακό χρέος που εκτιμάται στα 5,6 δισ. ευρώ, αλλά ανοίγει μια πολύ επικίνδυνη κουβέντα σε μια εποχή που πολλοί ψάχνουν για αποδιοπομπαίους τράγους. Μέσα στην κρίση, όμως, είναι παρήγορο να σκεφτούμε ότι οι ιατροί και άλλοι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία μας δεν χάνουν την ανθρωπιά τους – προσφέρουν υπηρεσίες σε ανθρώπους που τις έχουν ανάγκη. Μέσα σε όλη τη σπατάλη και τη διαφθορά, ένας τέτοιος «φόρος ανθρωπιάς» είναι κάτι για το οποίο θα μπορούσαμε να είμαστε υπερήφανοι.

Την ίδια μέρα, οδηγώντας προς τη δουλειά, άκουγα στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ την Γκίζα να διηγείται πώς το αυτοκίνητό της έπαθε βλάβη μέσα στην κίνηση και σταμάτησε στη μέση του δρόμου. Ενώ οι άλλοι οδηγοί κόρναραν και φώναζαν, ο μόνος άνθρωπος που τη βοήθησε –σπρώχνοντας το αυτοκίνητο στην άκρη του δρόμου– ήταν «ο Πακιστανός που καθαρίζει τα τζάμια». Οταν η οδηγός πήγε να του δώσει λεφτά, αυτός, ο οποίος μαζεύει λίγο λίγο το μεροκάματο, της απάντησε: «Οχι, κυρία. Ευχαριστώ.» Γι’ αυτόν είναι άλλο η δουλειά και άλλο η ανθρωπιά. Ο φτωχότερος ανάμεσά μας, έδειξε το μεγαλύτερο πλούτο.

Νίκος Κωνσταντάρας

Καθημερινή 17.10.2010